รวม 50 Culture shock ต่างประเทศ ที่คนไทยต้องเจอแน่ๆ
Culture Shock คืออะไร?
Culture Shock (คัลเจอร์ช็อก) คืออาการ “ตกใจ อึ้ง งง หรือรู้สึกไม่สบายใจ” เมื่อต้องเจอกับวัฒนธรรมหรือพฤติกรรมที่แตกต่างจากสิ่งที่เราคุ้นชินในบ้านเกิด อาจเกิดขึ้นได้ตั้งแต่เรื่องเล็ก ๆ อย่างการใช้ชีวิตประจำวัน เช่น วิธีการกินอาหาร ทักทายผู้คน ไปจนถึงเรื่องใหญ่ ๆ อย่างค่านิยม ความคิด หรือกฎระเบียบของสังคม การเจอ culture shock ไม่ใช่เรื่องแปลก โดยเฉพาะกับคนไทยที่ไปเรียนต่อหรือไปอยู่อาศัยต่างประเทศ เพราะทุกสิ่งรอบตัวล้วนแตกต่าง แต่ถ้าเราเข้าใจและเตรียมตัวล่วงหน้า ก็สามารถปรับตัวและอยู่ร่วมกับวัฒนธรรมใหม่ได้อย่างราบรื่น
รวม Culture shock ต่างประเทศ
เราได้รวบรวม 50 เหตุการณ์ Culture shock ที่เจอบ่อยทั่วโลก แบ่งตามภูมิภาค ทั้งยุโรป อเมริกา เอเชีย ตะวันออกกลาง และแอฟริกา ซึ่งแต่ละข้อบอกเลยว่าอ่านแล้วต้องมีทั้งอึ้ง ตลก และบางทีก็เผลอพูดว่า จริงดิ กันเลยทีเดียว มาเริ่มกันเลยครับ
ทวีปยุโรป
1. การทักทายด้วยการหอมแก้ม (ฝรั่งเศสสเปนอิตาลี)
เราอาจตกใจ ถ้าเพื่อนใหม่ทักทายด้วยการก้มมาหอมแก้มเป็นเรื่องปกติ ไม่ได้คิดอะไรโรแมนติก แต่สำหรับเขาคือการแสดงความเป็นมิตร
2. น้ำก็อกดื่มได้จริงๆ
ที่ไทยเราชินกับน้ำขวด แต่ยุโรปหลายประเทศดื่มน้ำก๊อกได้เลย สะอาด ปลอดภัย แถมยังฟรี
3. การต่อคิวศักดิ์สิทธิ์มาก (อังกฤษ)
ลองลัดคิวดูสิ คุณอาจจะโดนสายตาพิฆาตจากคนทั้งแถวได้เลย ที่นี่ยึดมั่นเรื่องการเข้าคิวมากๆ
4. อาบน้ำน้อยกว่าที่ไทย
อากาศหนาว และค่าน้ำค่าไฟแพง ทำให้หลายๆ ประเทศไม่ได้อาบน้ำเช้า-เย็นแบบเรา หลายคนอาบวันเว้นวันก็ยังปกติ
5. พิซซ่าถาดใหญ่แต่กินคนเดียว (อิตาลี)
ที่อิตาลี “พิซซ่าส่วนตัว” คือถาดใหญ่เต็มจาน ใครสั่งก็กินหมดเอง ไม่ใช่สั่งมาแชร์ทั้งโต๊ะอย่างคนไทย
6. นมบรรจุถุง (แคนาดาและบางประเทศยุโรป)
สำหรับคนไทยอาจคุ้นเคยตอนเด็ก แต่พอเห็น “นมถุง” ในซุปเปอร์มาเก็ตยุโรปก็ยังรู้สึกแปลกว่ามันขายจริงจัง
7. คนไม่ค่อย small talk
ในยุโรปเหนือหรือเยอรมัน คนส่วนใหญ่ไม่ค่อยเปิดการสนทนาเล่นๆ เหมือน “สวัสดี ทานข้าวหรือยัง” แบบไทย บางทีเราชวนคุย เขาอาจมองแปลกๆ ด้วยซ้ำ
8. ภาพนู้ดเป็นของปกติ
ตามโฆษณา ทีวี หรือแกลเลอรี ศิลปะเกี่ยวกับร่างกายเป็นเรื่องปกติ ไม่ได้ถูกมองว่าไม่สุภาพ
9. การพยักหน้า-ส่ายหัวไม่เหมือนบ้านเรา (บัลแกเรีย)
พยักหน้า คือ ไม่ และ ส่ายหัว คือใช่… ถ้าไม่รู้ล่วงหน้าอาจเข้าใจผิดไปใหญ่เลย!
10. ค่าเข้าห้องน้ำสาธารณะ (โปแลนด์และอีกหลายประเทศยุโรป)
ไม่ใช่เข้าฟรีเสมอไป หลายที่ต้องจ่ายเงิน! บางทีก็แบบไม่ทอนด้วย
ทวีปอเมริกา
1. การให้ทิปคือเรื่องใหญ่ (สหรัฐอเมริกา)
กินร้านอาหารต้องให้ทิป 15–20% และถือเป็นมารยาท ไม่ให้ถือว่าหยาบคาย
2. พูด “Hi, how are you?” แม้ไม่รู้จัก
คนอเมริกันทักทายบ่อยมาก จนเราคนไทยงงว่าเขาอยากมาคุยจริงๆ หรือแค่ผ่านไป แต่จริงๆ มันคือมารยาท
3. ปริมาณอาหารเวอร์เกินต้าน
สั่งอาหารขนาด “ธรรมดา” ที่อเมริกา อาจใหญ่กว่าขนาดใหญ่ในไทยอีก ต้องระวังสั่งเยอะกินไม่หมด
4. Jaywalking มีโทษปรับ
การเดินตัดถนนสุ่มสี่สุ่มห้า อาจถูกปรับ ไม่ใช่เดินได้ตามใจเหมือนหลายที่ในไทย
5. คนขับรถหยุดให้คนเดินข้ามถนน
ต่างจากไทยที่เราต้องระวังรถ แต่ที่อเมริกา-แคนาดา รถจะจอดให้คนข้ามก่อนจริงจัง
6. ร้านค้าเปิด-ปิดแปลก
บางเมืองเล็กๆ หกโมงเย็นคือปิดร้านเกือบหมด ไม่เหมือนไทยที่หาของกินดึกๆ ได้สบาย
7. คำว่า “ลูกค้าถูกเสมอ” ไม่ใช้ได้เสมอไป
ในบางรัฐ เจ้าของร้านเถียงลูกค้าตรงๆ เลย ต่างจากไทยที่ร้านมักจะตามใจลูกค้า
8. คนเร่งรีบเดินไวมาก (นิวยอร์ก)
ถ้ายืนเฉื่อยอยู่บนทางฟุตบาท อาจโดนชนจนงง เพราะคนเมืองเขารีบจัด
9. ความหลากหลายทางเชื้อชาติ
โดยเฉพาะเมืองใหญ่ เดินไปก็เจอคนหลายเชื้อชาติ พูดหลายภาษา เป็นปกติมาก
10. Supermarket มีขายของน่าตกใจ
ปืนไรเฟิล กระสุน หรือแม้แต่ของที่ไม่คิดว่าจะเจอในซุปเปอร์มาเก็ตบ้านเรา
ทวีปเอเชีย
1. ห้องน้ำจีนที่ไม่มีประตู
บางพื้นที่จะเจอห้องน้ำรวมแบบไม่มีประตู หรือแค่กำแพงเตี้ยๆ ทำเอาคนไทยขาสั่น
2. เดินชนแล้วไม่ขอโทษ (เกาหลีใต้)
สิ่งที่คนไทยเห็นว่าเสียมารยาท แต่ที่นั่นถือว่าปกติสุดๆ
3. ไม่แสดงเท้า (เกาหลีญี่ปุ่น)
การโชว์เท้า หรือเหยียบเบาะ นับว่าเสียมารยาทมาก ต่างจากไทยที่เราอาจใส่รองเท้าแตะชิลๆ
4. การปิดเสียงมือถือ (ญี่ปุ่น)
รถไฟญี่ปุ่นเงียบมาก ใครเผลอเปิดเสียงแจ้งเตือนมือถืออาจถูกมองแรงทันที
5. การกินอาหารให้หมดจาน (จีน)
บางพื้นที่ถ้าเรากินหมด เขาอาจคิดว่าเรายังหิว ต้องตักเพิ่ม ซึ่งต่างจากความเข้าใจแบบไทย
6. อาหารประหลาดที่เสิร์ฟเพื่อเป็นเกียรติ (จีน/เอเชียตะวันออกเฉียงใต้)
ต้อนรับแขกด้วยอาหารแปลก เช่น แมลง หรืออวัยวะสัตว์ ถือเป็นเกียรติ ถ้าปฏิเสธตรงๆ อาจน่าเกลียด
7. การแย่งขึ้นรถไฟ (อินเดีย)
รถไฟแน่นแบบต้องปีนขึ้น แข่งกันแทรกเข้าไป ไม่มีการรอเป็นระเบียบแบบ BTS บ้านเรา
8. ถูกปลุกด้วยเสียงละหมาด (ตุรกีและประเทศมุสลิม)
ตีสามตีสี่ลุกขึ้นมาเพราะเสียงละหมาดดังก้องทั้งเมือง สำหรับมือใหม่คงสะดุ้งแรง
9. คนไม่ยิ้มสุ่มสี่สุ่มห้า (ญี่ปุ่น/จีน/รัสเซีย)
เราอาจชินกับการยิ้มให้คนแปลกหน้า แต่ที่นี่ ถ้าไปยิ้มบ่อยๆ อาจโดนมองว่าแปลก
10. การกินอาหารทะเลเย็น (ญี่ปุ่นเกาหลี)
ที่ไทยคุ้นกับอาหารร้อน แต่หลายเมนูเสิร์ฟแบบเย็นจัดโดยตั้งใจ เช่นปลาดิบ กุ้งลวกวางบนหินน้ำแข็ง
ตะวันออกกลาง(กลุ่มประเทศอาหรับ)
1. เสียงละหมาดดังทั่วเมือง
วันละ 5 เวลา มัสยิดจะเปิดลำโพงเรียกคนมาละหมาด บางทีตี 3-4 ก็ยังดังทั้งเมือง คนไทยที่ไม่ชินอาจสะดุ้งทุกเช้า
2. หยุดทุกอย่างตอนเวลาละหมาด (ซาอุดีอาระเบีย)
ร้านค้า ปั๊มน้ำมัน หรือแม้แต่ห้าง จะหยุดชั่วคราวให้พนักงานละหมาด ใครไปช่วงนั้นอาจงงว่า “ทำไมร้านปิดบ่อย”
3. ผู้หญิงแต่งกายคลุมเกือบทั้งตัว
การใส่ abaya หรือ hijab ถือเป็นวัฒนธรรมและศาสนา คนต่างชาติก็ต้องปรับตัวให้แต่งกายสุภาพเช่นกัน
4. ห้ามดื่มแอลกอฮอล์ในบางประเทศ
ไม่ใช่ทุกประเทศอาหรับจะเหมือนกัน เช่น ซาอุฯ ห้ามเด็ดขาด แต่ดูไบ (UAE) มีร้านขาย แต่ควบคุมเข้มมาก
5. กฎการกินอาหารสาธารณะช่วงรอมฎอน
กลางวันในเดือนรอมฎอน คนทั่วไปควรงดกิน ดื่ม ต่อหน้าผู้ถือศีลอด ถือเป็นเรื่องไม่ให้เกียรติ
6. ห้ามจับมือหรือกอดกับเพศตรงข้ามกลางที่สาธารณะ
แม้จะเป็นสามีภรรยาก็ไม่ได้กอดจูบเปิดเผย เพราะถูกมองว่าไม่เหมาะสม
7. ความสุภาพในการใช้มือซ้าย
ในบางวัฒนธรรม การยื่นของหรือกินด้วยมือซ้ายถือว่าหยาบคาย เพราะเชื่อมโยงกับการใช้ในห้องน้ำ
8. การเจรจาธุรกิจต้องเริ่มด้วยการพูดคุยนานๆ
ก่อนเข้าเรื่องจริงจังต้องชวนคุยเรื่องครอบครัว สุขภาพ หรือสิ่งทั่วๆ ไปก่อน ไม่ใช่เดินเข้ามาคุยเรื่องเงินทันที
9. การต้อนรับแขกแบบจัดหนัก
ชาวอาหรับขึ้นชื่อเรื่อง hospitality เวลาไปบ้านใคร แขกจะถูกเสิร์ฟกาแฟอาหรับ อินทผลัม และอาหารมากมาย ปฏิเสธยากมาก!
10. ใช้อูฐกับหุ่นยนต์ขี่แข่ง
การแข่งอูฐเป็นกีฬาดัง เดี๋ยวนี้หลายที่ใช้หุ่นยนต์บังคับแทนคนขี่ตัวเล็กๆ ซึ่งคนไทยเห็นแล้วอาจช็อกว่า “จริงจังมาก”
ทวีปแอฟริกา
1. อาหารต้อนรับแบบแปลกตา
บางพื้นที่เสิร์ฟหนอนทอด ตั๊กแตน หรืออวัยวะสัตว์เป็นพิเศษ หากไม่แตะเลย อาจถูกมองว่าดูถูกเจ้าบ้าน
2. การกินด้วยมือ
ในหลายประเทศ เช่น เอธิโอเปีย หรือเคนยา คนจะใช้มือ (มือขวาเท่านั้น) ตักอาหาร ไม่ใช้ช้อนส้อม
3. เวลานัดไม่เป๊ะ (African Time)
ถ้านัดบ่าย 2 เจ้าถิ่นอาจโผล่ามา 3 โมงกว่า ยังถือว่าโอเค เป็นเรื่องปกติของวัฒนธรรม “ไม่เร่งรีบ”
4. การเต้นและเสียงดนตรีอยู่ทุกที่
งานเลี้ยง งานแต่ง หรือแม้แต่ในชีวิตประจำวัน มักมีเสียงกลอง ร้องเพลง เต้นรำ เป็นวัฒนธรรมแห่งความสนุกสนาน
5. การแบ่งปันคือหัวใจสำคัญ
บางที่ถึงขั้นถ้าเพื่อนบ้านขอของกิน ต้องแบ่ง เพราะการ “ไม่แบ่งปัน” จะถูกมองว่าเห็นแก่ตัว
6. ระบบขนส่งคาดไม่ถึง
รถมินิบัสหรือรถตู้สารพัดแบบ บรรทุกทั้งคนและของจนแน่นเอี้ยด คนไทยเห็นอาจตกใจว่านี่ใช่รถโดยสารจริงๆ ไหม
7. วัฒนธรรมชนเผ่าและการสักลายร่างกาย
บางเผ่าในแอฟริกามีการตกแต่งร่างกายด้วยการสักหรือเจาะเป็นสัญลักษณ์ความงามหรือความกล้าหาญ
8. การต่อรองราคาคือเรื่องปกติ
ไปตลาดในหลายประเทศเช่น โมร็อกโก เคนยา ถ้าจ่ายตามที่คนขายบอกเลยถือว่า “พลาด” ต้องต่อรองเสมอ
9. ชายหาดที่มีอูฐเดินอยู่จริงๆ
เช่นที่เคนยาหรือโมร็อกโก เราจะเจออูฐเดินขายของ อยู่ริมทะเลคู่กับนักท่องเที่ยว ถือเป็นภาพที่ไทยไม่คุ้นเลย
10. ไฟฟ้าและน้ำอาจใช้ได้ไม่ต่อเนื่อง
บางเมืองใหญ่อาจมีการไฟดับ น้ำไม่ไหลสลับๆ กัน ถือเป็นเรื่องธรรมดาจนคนท้องถิ่นชินแล้ว
